1. The Theory of Revolution

An Anarchist on Anarchy

15 Mar 2019

by Elisée Reclus

“It is a pity that such men as Elisée Reclus cannot be promptly shot.” — Providence Press

To most Englishmen, the word Anarchy is so evil-sounding that ordinary readers of the Contemporary Review will probably turn from these pages with aversion, wondering how anybody could have the audacity to write them. With the crowd of commonplace chatterers we are already past praying for; no reproach is too bitter for us, no epithet too insulting. Public speakers on social and political subjects find that abuse of Anarchists is an unfailing passport to public favor. Every conceivable crime is laid to our charge, and opinion, too indolent to learn the truth, is easily persuaded that Anarchy is but another name for wickedness and chaos. Overwhelmed with opprobrium and held up with hatred, we are treated on the principle that the surest way of hanging a dog is to give it a bad name.

There is nothing surprising in all this. The chorus of imprecations with which we are assailed is quite in the nature of things, for we speak in a tongue unhallowed by usage, and belong to none of the parties that dispute the possession of power. Like all innovators, whether they be violent of pacific, we bring not peace but a sword, and are nowise astonished to be received as enemies.

Yet it is not with light hearts that we incur so much ill-will, nor are we satisfied with merely knowing that it is undeserved. To risk the loss of so precious an advantage as popular sympathy without first patiently searching out the truth and carefully considering our duty would be an act of reckless folly. To a degree never dreamt of by men who are born unresistingly on the great current of public opinion, are we bound to render to our conscience a reason for the faith that is in us, to strengthen our convictions by study of nature and mankind, and, above all, to compare them with that ideal justice which has been slowly elaborated by the untold generations of the human race. This ideal is known to all, and is almost too trite to need repeating. It exists in the moral teaching of every people, civilized or savage; every religion has tried to adapt it to its dogmas and precepts, for it is the ideal of equality of rights and reciprocity of services. “We are all brethren,” is a saying repeated from one end of the world to the other, and the principle of universal brotherhood expressed in this saying implies a complete solidarity of interests and efforts.

Accepted in its integrity by simple souls, does not this principle seem to imply as a necessary consequence the social state formulated by modern socialists: “From each according to ability, to each according to needs”? Well, we are simple souls, and we hold firmly to this ideal of human morality. Of a surety there is much dross mixed with the pure metal, and the personal and collective egoisms of families, cities, castes, peoples, and parties have wrought on this groundwork some startling variations. But we have not to do here with the ethics of selfish interests, it is enough to identify the central point of convergence towards which all partial ideas more or less tend. This focus of gravitation is justice. If humanity be not a vain dream, if all our impressions, all our thoughts, are not pure hallucinations, one capital fact dominates the history of humanity — that every kindred and people yearns after justice. The very life of humanity is but one long cry for that fraternal equity which still remains unattained. Listen to the words, uttered nearly three thousand years ago, of old Hesiod, answering beforehand all those who contend that the struggle for existence dooms us to eternal strife. “Let fishes, the wild beasts and birds, devour one and other — but our law is justice.”

Henry David Thoreau

21 Oct 2017

ON THE DUTY OF CIVIL DISOBEDIENCE 1
(abridged)

I heartily accept the motto,—”That government is best which governs least”; and I should like to
see it acted up to more rapidly and systematically. Carried out, it finally amounts to this, which
also I believe,—”That government is best which governs not at all”; and when men are prepared
for it, that will be the kind of government which they will have. Government is at best but an
expedient; but most governments are usually, and all governments are sometimes, inexpedient. …
The government itself, which is only the mode which the people have chosen to execute their
will, is equally liable to be abused and perverted before the people can act through it…. I ask for,
not at once no government, but at once a better government. Let every man make known what
kind of government would command his respect, and that will be one step toward obtaining it.
After all, the practical reason why, when the power is once in the hands of the people, a majority
are permitted, and for a long period continue, to rule, is not because they are most likely to be in
the right, nor because this seems fairest to the minority, but because they are physically the
strongest. But a government in which the majority rule in all cases cannot be based on justice,…
…Can there not be a government in which majorities do not virtually decide right and wrong, but
conscience?—in which majorities decide only those questions to which the rule of expediency is
applicable? Must the citizen ever for a moment, or in the least degree, resign his conscience to
the legislator? Why has every man a conscience, then? I think that we should be men first, and
subjects afterward. It is not desirable to cultivate a respect for the law, so much as for the right.

More

Max Stirner – The unique one

7 Dec 2016

Pre-Christian and Christian times pursue opposite goals; the former wants to idealize the real, the
latter to realize the ideal; the former seeks the “holy spirit,” the latter the “glorified body.” Hence the
former closes with insensitivity to the real, with “contempt for the world”; the latter will end with the
casting off of the ideal, with “contempt for the spirit.”
The opposition of the real and the ideal is an irreconcilable one, and the one can never become the
other: if the ideal became the real, it would no longer be the ideal; and, if the real became the ideal, the
ideal alone would be, but not at all the real. The opposition of the two is not to be vanquished otherwise
than if some one annihilates both. Only in this “some one,” the third party, does the opposition find its
end; otherwise idea and reality will ever fail to coincide. The idea cannot be so realized as to remain
idea, but is realized only when it dies as idea; and it is the same with the real.
But now we have before us in the ancients adherents of the idea, in the moderns adherents of
reality. Neither can get clear of the opposition, and both pine only, the one party for the spirit, and,
when this craving of the ancient world seemed to be satisfied and this spirit to have come, the others
immediately for the secularization of this spirit again, which must forever remain a “pious wish.”
The pious wish of the ancients was sanctity, the pious wish of the moderns is corporeity. But, as
antiquity had to go down if its longing was to be satisfied (for it consisted only in the longing), so
too corporeity can never be attained within the ring of Christianness. As the trait of sanctification or
purification goes through the old world (the washings, etc.), so that of incorporation goes through the
Christian world: God plunges down into this world, becomes flesh, and wants to redeem it, e.g., fill
it with himself; but, since he is “the idea” or “the spirit,” people (e.g. Hegel) in the end introduce the
idea into everything, into the world, and prove “that the idea is, that reason is, in everything.” “Man”
corresponds in the culture of today to what the heathen Stoics set up as “the wise man”; the latter, like
the former, a — fleshless being. The unreal “wise man,” this bodiless “holy one” of the Stoics, became
a real person, a bodily “Holy One,” in God made flesh; the unreal “man,” the bodiless ego, will become
real in the corporeal ego, in me.

More

Georgii Valentinovich Plekhanov

28 Jun 2016

from Anatoly Vasilievich Lunacharsky’s work ¨Revolutionary Silhouettes¨

I have few personal recollections of Georgii Valentinovich. Our meetings were infrequent, although they were not devoid of significance, and I gladly record my memories of him.

In 1893 I left Russia for Zurich, as I felt that I could only acquire the education I needed by going abroad. My friends the Lindfors gave me a letter of introduction to Pavel Alexandrovich Axelrod.

Axelrod and his family received me with delightful hospitality. By then I was a more or less convinced Marxist and considered myself a member of the Social Democratic party (I was eighteen and had begun work as an agitator and propagandist two years before going abroad). I am very much indebted to Axelrod for my education in socialism and, however far apart he and I may have moved subsequently, I look upon him with gratitude as one of my most influential teachers. Axelrod was full of awe and reverence for Plekhanov and spoke of him with adoration. This, added to the impression of brilliance that I had already gained from reading Our Differences and various other articles by Plekhanov, filled me with an uneasy, disturbing sense of expectation at the prospect of meeting this great man.

At last Plekhanov came from Geneva to Zurich, brought there by a dispute among the Polish socialists on the nationality question. The nationally-minded socialists in Zurich were headed by Jodko. Our future comrades were led by Rosa Luxemburg, then a brilliant student at Zurich University. Plekhanov was to pronounce on the conflict. For some reason his train was late, so that my first sight of Plekhanov was destined to be slightly theatrical. The meeting had already begun; with rather wearisome emphasis Jodko had been defending his viewpoint for half an hour when into the Eintracht Hall strode Plekhanov.

That was twenty-eight years ago. Plekhanov must have been slightly over thirty. He was a well-proportioned rather slim man in an impeccable frock coat, with a handsome face made particularly striking by his brilliant eyes and – his most marked feature – by thick, shaggy eyebrows. Later at the Stuttgart Congress one newspaper spoke of Plekhanov as ‘eine aristokratische Erscheinung’. Indeed in Plekhanov’s appearance, in his diction, his tone of voice and his whole bearing there was the ineradicable stamp of the gentry – he was a gentleman from head to toe. This was apt to offend some people’s proletarian instincts, but when one remembered that this gentleman was an extreme revolutionary and one of the pioneers of the workers’ movement, Plekhanov’s aristocratic air became something impressive and moving: ‘Look what sort of people are on our side.’

Andrés Nin – The May Days in Barcelona

18 May 2016

THE TRAGIC events in Barcelona at the beginning of May were not caused, as has been claimed, by an outburst of stupidity or an act of collective madness. Events of such magnitude, which threw sizeable masses into struggle, bathed the streets of the Catalan capital in blood and cost the lives of hundreds of men, are not produced by caprice: they were a response to profound and powerful causes.

We leave it to the sentimental petty bourgeois to “lament” what happened without pausing to examine the causes of the events; we leave it to the counter-revolutionaries, whose only concern is to smother the revolution, to condemn the movement. It is the duty of true revolutionaries to examine what caused the events and to draw the necessary lessons.

The Military-Fascist Insurrection

The fascist insurrection of 19 July was not a simple act of rebellion by a few military “traitors”, but the culmination, in an acute and violent form, of the struggle begun in Spain between revolution and counter-revolution. The masses’ democratic illusions had been seriously shaken, but were revived by the victory of the labour-republican bloc in the elections of 16 February and the consequent formation of a government of the Left. The working class soon realised that reaction, despite its defeat at the ballot box, had not disarmed but, on the contrary, was preparing with redoubled ardour to take to the streets intent on blocking the advance of the proletarian revolution and installing a dictatorial regime.

The July insurrection occurred after five months’ experience of a new government that demonstrated the absolute impotence of the petty-bourgeois Left to put an end to the fascist danger, or resolve in a progressive way the many political problems the country faced. It fully confirmed the viewpoint, repeatedly expressed by the POUM, that the new experience of the Left would fail, and that a struggle was posed not between democracy and fascism but between fascism and socialism, that this struggle would take an armed form and could not be resolved in favour of the workers and against fascism except by the victory of proletarian revolution, which would solve the problems of the bourgeois democratic revolution and simultaneously begin the socialist transformation of society.

War and Revolution

Thanks to the splendid heroism of the working class, which was unshakeably determined to fight to the death to prevent the victory of fascism, the military insurrection was crushed on 19 July in Barcelona, Madrid and Valencia. Thanks to that prodigious heroism in the battlefields by thousands of workers who immediately and enthusiastically joined the militias, Franco was unable to achieve the victory which he thought quick and certain but which, after ten months of civil war, appears less and less likely.

Paul Lafargue: Le droit a la paresse

19 Jan 2016

Avant-propos

M. Thiers, dans le sein de la Commission sur l’instruction primaire de 1849, disait: “Je veux rendre toute-puissante l’influence du clergé, parce que je compte sur lui pour propager cette bonne philosophie qui apprend à l’homme qu’il est ici-bas pour souffrir et non cette autre philosophie qui dit au contraire à l’homme: “Jouis”.” M. Thiers formulait la morale de la classe bourgeoise dont il incarna l’égoïsme féroce et l’intelligence étroite.

La bourgeoisie, alors qu’elle luttait contre la noblesse, soutenue par le clergé, arbora le libre examen et l’athéisme; mais, triomphante, elle changea de ton et d’allure; et, aujourd’hui, elle entend étayer de la religion sa suprématie économique et politique. Aux XVe et XVIe siècles, elle avait allègrement repris la tradition païenne et glorifiait la chair et ses passions, réprouvées par le christianisme; de nos jours, gorgée de biens et de jouissances, elle renie les enseignements de ses penseurs, les Rabelais, les Diderot, et prêche l’abstinence aux salariés. La morale capitaliste, piteuse parodie de la morale chrétienne, frappe d’anathème la chair du travailleur; elle prend pour idéal de réduire le producteur au plus petit minimum de besoins, de supprimer ses joies et ses passions et de le condamner au rôle de machine délivrant du travail sans trêve ni merci.

Les socialistes révolutionnaires ont à recommencer le combat qu’ont combattu les philosophes et les pamphlétaires de la bourgeoisie; ils ont à monter à l’assaut de la morale et des théories sociales du capitalisme; ils ont à démolir, dans les têtes de la classe appelée à l’action, les préjugés semés par la classe régnante; ils ont à proclamer, à la face des cafards de toutes les morales, que la terre cessera d’être la vallée de larmes du travailleur; que, dans la société communiste de l’avenir que nous fonderons “pacifiquement si possible, sinon violemment”, les passions des hommes auront la bride sur le cou: car “toutes sont bonnes de leur nature, nous n’avons rien à éviter que leur mauvais usage et leurs excès [1]“, et ils ne seront évités que par leur mutuel contrebalancement, que par le développement harmonique de l’organisme humain, car, dit le Dr Beddoe, “ce n’est que lorsqu’une race atteint son maximum de développement physique qu’elle atteint son plus haut point d’énergie et de vigueur morale”. Telle était aussi l’opinion du grand naturaliste, Charles Darwin [2].

La réfutation du Droit au travail, que je réédite avec quelques notes additionnelles, parut dans L’Égalité hebdomadaire de 1880, deuxième série.

More

Paul Lafargue: The Right To Be Lazy

19 Jan 2016

Preface

M. Thiers, at a private session of the commission on primary education of 1849, said: “I wish to make the influence of the clergy all powerful because I count upon it to propagate that good philosophy which teaches man that he is here below to suffer, and not that other philosophy which on the contrary bids man to enjoy.” M. Thiers was stating the ethics of the capitalist class, whose fierce egoism and narrow intelligence he incarnated.

The Bourgeoisie, when it was struggling against the nobility sustained by the clergy, hoisted the flag of free thought and atheism; but once triumphant, it changed its tone and manner and today it uses religion to support its economic and political supremacy. In the fifteenth and sixteenth centuries, it had joyfully taken up the pagan tradition and glorified the flesh and its passions, reproved by Christianity; in our days, gorged with goods and with pleasures, it denies the teachings of its thinkers like Rabelais and Diderot, and preaches abstinence to the wageworkers. Capitalist ethics, a pitiful parody on Christian ethics, strikes with its anathema the flesh of the laborer; its ideal is to reduce the producer to the smallest number of needs, to suppress his joys and his passions and to condemn him to play the part of a machine turning out work without respite and without thanks.

The revolutionary socialists must take up again the battle fought by the philosophers and pamphleteers of the bourgeoisie; they must march up to the assault of the ethics and the social theories of capitalism; they must demolish in the heads of the class which they call to action the prejudices sown in them by the ruling class; they must proclaim in the faces of the hypocrites of all ethical systems that the earth shall cease to be the vale of tears for the laborer; that in the communist society of the future, which we shall establish “peaceably if we may, forcibly if we must,” the impulses of men will be given a free rein, for “all these impulses are by nature good, we have nothing to avoid but their misuse and their excesses,” and they will not be avoided except by their mutual counter-balancing, by the harmonious development of the human organism, for as Dr. Beddoe says, “It is only when a race reaches its maximum of physical development, that it arrives at its highest point of energy and moral vigor.” Such was also the opinion of the great naturalist Charles Darwin.

This refutation of the “Right to Work” which I am republishing with some additional notes appeared in the weekly Egalité, 1880, second series.

P.L.

Pëtr Kropotkin, Letter To Lenin

9 Dec 2015

Dmitrov (Moscow province)

21 December, 1920

Respected Vladimir Illich,

An announcement has been placed in Izvestiia and in Pravda which makes known the decision of the Soviet government to seize as hostages SRs [Social Revolutionary party members] from the Savinkov groups, White Guards of the nationalist and tactical center, and Wrangel officers; and, in case of an [assassination] attempt on the leaders of the soviets, to “mercilessly exterminate” these hostages.

Is there really no one around you to remind your comrades and to persuade them that such measures represent a return to the worst period of the Middle Ages and religious wars, and are undeserving of people who have taken it upon themselves to create a future society on communist principles? Whoever holds dear the future of communism cannot embark upon such measures.

It is possible that no one has explained what a hostage really is? A hostage is imprisoned not as punishment for some crime. He is held in order to blackmail the enemy with his death. “If you kill one of ours, we will kill one of yours.” But is this not the same thing as leading a man to the scaffold each morning and taking him back, saying: “Wait awhile, not today…”

And don’t your comrades understand that this is tantamount to a restoration of torture for the hostages and their families.

I hope no one will tell me that people in power also do not lead easy lives. Nowadays even among kings there are those who regard the possibility of assassination as an “occupational hazard.”

And revolutionaries assume the responsibility of defending themselves before a court which threatens their lives. Louise Michele chose this way. Or they refuse to be persecuted, as did Malatesta and Voltairine de Cleyre.

Even kings and popes have rejected such barbaric means of self-defense as the taking of hostages. How can apostles of a new life and architects of a new social order have recourse to such means of defense against enemies?

Won’t this be regarded as a sign that you consider your communist experiment unsuccessufl, and [that] you are not saving the system that is so dear to you but only [saving] yourselves?

Don’t your comrades realize that you, communists (despite the errors you have commutted), are working for the future? And that therefore you must in no case stain your work by acts so close to primitive terror? [You must know] that precisely these acts performed by revolutionaries in the past make the new communist endeavors so difficult.

I believe that for the best of you, the future of communism is more precious than your own lives. And thoughts about this future must compel you to renounce such measures.

Что делать?

14 Sep 2015

Николай Гаврилович Чернышевский

Николай Гаврилович Чернышевский — писатель, литературный критик, философ, публицист революционно-демократического направления. Он родился в Саратове 12 июля 1828 года в семье потомственного священника. Первоначальное образование получил от отца, начитанного и знавшего древнегреческий, латинский и французский языки. В 1842 году поступил в Саратовскую духовную семинарию. Но, не закончив семинарского курса, в 1846 г. Чернышевский покинул Саратов, уехал в Петербург и поступил на историко-филологический факультет столичного университета.

В годы учебы он знакомится с социалистическими учениями, философией Гегеля. Но наибольшее влияние на формирование его мировоззрения оказывают работы немецкого философа-материалиста Л. Фейербаха, а также критические работы русских мыслителей В. Белинского и А. Герцена. Поэтому на смену религиозности Чернышевского постепенно приходят атеизм и материализм, революционные убеждения.

После окончания университета в 1851 году Чернышевский возвратился в Саратов и начал преподавать словесность в местной гимназии. В 1853 году, после женитьбы, он переехал в Петербург и начал работать над диссертацией “Эстетические отношения искусства к действительности”. Вскоре он познакомился с Н.А. Некрасовым и стал сотрудником журнала “Современник”.

В 1855 году была опубликована и защищена в публичном диспуте диссертация, выдержанная в материалистическом духе, но магистерскую степень из-за разных проволочек, Чернышевский получил только в 1858 году. В 1855 — 1856 гг. Чернышевский напечатал в “Современнике” одно из своих наиболее известных критических произведений “Очерки гоголевского периода русской литературы”. Большое внимание здесь он уделил философии и развитию тезиса о том, что сила человека зависит от знания действительности: только действуя в соответствии с познанными законами окружающего мира, человек может добиться его улучшения. В июне 1859 года Чернышевский тайно побывал в Лондоне у А.И. Герцена, с которым обсудил вопросы, связанные с развитием освободительного движения в России. В это время у него, в условиях сложившейся в стране революционной ситуации, формируется концепция российского пути к социализму минуя капитализм.

В июле 1862 года Чернышевский был арестован за связи с антиправительственной эмиграцией, а также по подозрению в революционной пропаганде и отправлен в Петропавловскую крепость. Здесь им был написан (и пропущен цензурой!) роман “Что делать?”, ставший настольной книгой революционно настроенной молодежи. В 1864 году Чернышевский был осужден на семь лет каторги с последующим поселением в Сибири. Перед отправкой на каторгу, 19 мая 1864 года, Чернышевский был подвергнут публичной “гражданской казни” — на Мытнинской площади в Петербурге его приковали цепями к позорному столбу на эшафоте и сломали над головой шпагу, что означало лишение всех прав гражданского состояния. Однако акта общественного осуждения не получилось, на эшафот даже бросали цветы.

Νέστωρ Μάχνο

6 Jul 2015

Η μπροσούρα του Νέστωρα Μάχνο μεταφράστηκε για πρώτη φορά από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον Μάικ Τζόουνς. Στα ελληνικά μεταφράστηκε από τον James Sotros τον Φεβρουάριο 1996 στη Μελβούρνη, όπου και κυκλοφόρησε σε μπροσούρα από το «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης» τον Δεκέμβριο 1998, σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων.

Нестор_Махно_в_лагере_для_перемещенных_лиц_в_Румынии

Нестор Иванович Махно

Η αναρχικη επανασταση

Ο αναρχισμός είναι μια ζωή ελευθερίας και δημιουργικής ανεξαρτησίας για τον άνθρωπο, μια κατάσταση δηλαδή που δεν εξαρτάται από θεωρίες ή από προγράμματα που προσπαθούν να ελέγξουν τη ζωή του ανθρώπου στο σύνολό της. Είναι μια «διδασκαλία» που βασιζόμενη στην πραγματική καθημερινή ζωή, ξεπερνά όλους τους τεχνητούς περιορισμούς και δεν μπορεί να συνθλιφτεί από κανένα σύστημα.

Η εξωτερική μορφή του αναρχισμού είναι μια ελεύθερη, χωρίς κυβέρνηση, κοινωνία, που προσφέρει στα μέλη της ελευθερία, ισότητα και αλληλεγγύη. Οι διάφοροι οργανισμοί μπορούν να δημιουργούνται πλέον, με βάση το ανθρώπινο αίσθημα της αμοιβαίας υπευθυνότητας που έχει παραμείνει αναλλοίωτο σε όλους τους τόπους και όλες τις εποχές.

Το αίσθημα αυτό της αμοιβαίας υπευθυνότητας είναι ικανό να εξασφαλίσει την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη για όλους τους ανθρώπους. Είναι η ολοκλήρωση εντέλει του αληθινού κομμουνισμού. Γι’ αυτό, ο αναρχισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης φύσης, έναν κομμουνισμό στη λογική του επέκταση.

Αυτό μας οδηγεί στην αναγκαιότητα να διατυπώσουμε τις βασικές θεωρητικές συνιστώσες του αναρχισμού, με το να χρησιμοποιήσουμε χειροπιαστά υλικά καθώς και με τη συστηματική επιστημονική ανάλυση.

Μερικοί άνθρωποι, εχθροί της ελευθερίας και της αλληλεγγύης, προσπάθησαν να αποκρύψουν τις αλήθειες του αναρχισμού και να συκοφαντήσουν τα ιδανικά του. Διάφοροι άλλοι, μαχητές για τα δικαιώματα του ανθρώπου, προσπαθώντας να δημιουργήσουν μια άλλη μορφή ζωής, ανέπτυξαν και εκλαΐκευσαν πλατιά αυτές τις ιδέες.

Πιστεύω ότι ο Γκόντγουϊν, ο Προυντόν, ο Μπακούνιν, ο Μοστ, ο Κροπότκιν, ο Μαλατέστα, ο Φορ και άλλοι, ποτέ δεν έκρυψαν από τους ανθρώπους τις αναρχικές ιδέες και ποτέ δεν έδωσαν στις ιδέες αυτές την όψη ενός αμετάβλητου και άκαμπτου δόγματος. Αντίθετα, οι αναρχικές ιδέες αντιπροσωπεύουν μια συμφωνημένη προσπάθεια ώστε να αναδειχτούν οι αναρχικές ρίζες της ανθρώπινης φύσης καθώς και να αποδειχτεί ότι τα δημιουργικά επιτεύγματα του ανθρώπου ποτέ δεν είναι δυνατόν να εκτραπούν από τις αναρχικές ιδέες.

Το θεμελιώδες χαρακτηριστικό του αναρχισμού, που είναι η άρνηση κάθε δουλείας και κάθε σκλαβιάς, βρίσκεται μέσα στην ίδια την ανθρώπινη φύση. Αναρχισμός σημαίνει ελευθερία. Ο σοσιαλισμός από μόνος του δεν μπορεί να καταστρέψει τις αλυσίδες της σκλαβιάς.

Herbert Marcuse: Οικονομική Ελευθερία Ειναι η Απελευθέρωση από την Οικονομία

23 Apr 2015

Οικονομική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει απελευθέρωση από την οικονομία, απελευθέρωση απ’ την καθημερινή πάλη για την ύπαρξη, απαλλαγή απ’ την ανάγκη να κερδίζουμε τη ζωή μας। Πολιτική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει απελευθέρωση απ’ την πολιτική αυτή πάνω στην οποία τα άτομα δεν μπορούν να ασκήσουν ουσιαστικό έλεγχο। Πνευματική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει αποκατάσταση της ατομικής σκέψης, που είναι σήμερα πνιγμένη από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και θύμα της διαπαιδαγώγησης। Θα πρέπει ακόμα να σημαίνει ότι θα πάψουν να υπάρχουν κατασκευαστές της «κοινής γνώμης», και η ίδια η κοινή γνώμη ακόμα। Αν οι προτάσεις αυτές έχουν έναν τόνο εξωπραγματικό, αυτό δεν συμβαίνει επειδή είναι ουτοπικές, αλλά επειδή είναι ισχυρές οι δυνάμεις που τις αντιμάχονται।

Το αποτέλεσμα είναι η ευφορία μέσα στη δυστυχία। Να αναπαύεσαι, να διασκεδάζεις, να δρας και να καταναλώνεις, όπως όλοι οι άλλοι, να αγαπάς και να μισείς ό,τι αγαπούν και μισούν οι άλλοι, αυτά στο μεγαλύτερό τους μέρος είναι ανάγκες πλαστές। Το γεγονός ότι οι συνθήκες κάτω από τίς οποίες ζει τό άτομο ανανεώνουν και δυναμώνουν συνεχώς αυτές τις ανάγκες, με αποτέλεσμα το άτομο να τις κάνει πια δικές του, να ταυτίζεται μαζί τους και να αναζητά τον εαυτό του στην ικανοποίησή τους, δεν αλλάζει σε τίποτα το πρόβλημα। Οι ανάγκες παραμένουν αυτό που πάντα ήταν, προϊόντα μιας κοινωνίας που τα κυρίαρχα συμφέροντά της απαιτούν την καταπίεση.

Οι καταπιεστικές ανάγκες είναι οι ισχυρότερες, αυτό είναι γεγονός τετελεσμένο, καθιερωμένο από την ήττα και τήν αμάθεια। Είναι όμως και ένα γεγονός που πρέπει ν’ αλλάξει, και το άτομο που «ευημερεί» έχει το ίδιο συμφέρον ως προς αυτό, όσο και εκείνοι που πληρώνουν την ευημερία του με τη δική τους αθλιότητα…

Herbert Marcuse «O Mονοδιάστατος Άνθρωπος» (1964)

Murray Bookchin – Were We Wrong?

20 Feb 2015

An essay in which Murray Bookchin argues against

the dominant Marxist and anarchist view

of capitalist development and revolutionary change.

Published in Telos, Vol. 65, Fall, 1985

Is it possible that the Left has been wrong about capitalist development and revolutionary change? Is it possible that 20th-century capitalism is not “moribund;” that the Russian Revolution did not usher in an “era of wars and revolutions,” as predicted by Lenin; that capitalism does not unfold according to an “immanent” dialectic in which lie the “seeds” of its own destruction? Could it be that we are in a ceaseless “ascending phase” of capitalism?

We grasp at straws — Hungary in 1956, Paris in 1968, Czechoslovakia in 1969, Poland in the early 1980s — for evidence of a revolutionary proletariat without seeing the tragic marginality of these events. We turn to China, Cuba, Southeast Asia, Portugal, and Nicaragua for evidence of a “revolutionary era” or to the Korean and Vietnamese conflicts for evidence of a “war-ridden era” without seeing their nationalist limitations. We try to acknowledge how ambiguous they are in relation to the larger fact of a greatly expanded capitalism, the extent to which the marketplace has deepened its reach into the most intimate aspects of social life, the striking stability of the system as a whole, its chilling technological sophistication that has made meaningless all images of insurrectionary revolutions in the major centers of capitalism.

Nor can we continue to use “betrayals” to explain the failures of the past lour generations. Such a consistent pattern of treachery suggests an internal weakness in the traditional socialist “perspective” of capitalism and revolution that raises more questions than it answers. The socialist project is fragile indeed if betrayal can occur so easily and if “success” yields bureaucratic traits so constrictive and reactionary that history is the better for its failures. The Russian Revolution was a catastrophe whose shadow has cast the entire century into darkness, and lives in our dreams more as a nightmare than a vision of hope.

The answers are not to be found in quietism and defeat. It is not defeatist to acknowledge that our expectations were unwarranted and the analyses that nourished them were equally faulty. Nor is accommodation possible if capitalism remains irrational to the core; that it has always been so (Marx’s arguments about its “progressive role” to the contrary notwithstanding); and that it has always stood at odds with an abiding potential for freedom and ecological balance. But before that potential can be seen and a relevant practice developed from efforts to realize it, we must clear away the ideological fog that obscures our thinking. This fog arises from a conjuncture of forces that has been seriously misjudged by radicals for more than a century and from a misreading of phenomena that span the last four centuries.

More

That is government / Να τί Είναι η Κυβέρνηση

19 Jan 2015

To be governed is to be watched over, inspected, spied on, directed, legislated at, regulated, docketed, indoctrinated, preached at, controlled, assessed, weighed, censored, ordered about, by men who have neither the right, nor the knowledge, nor the virtue.

… To be governed is to be at every operation, at every transaction, noted, registered, enrolled, taxed, stamped, measured, numbered, assessed, licensed, authorized, admonished, forbidden, reformed, corrected, punished. It is, under the pretext of public utility, and in the name of the general interest, to be placed under contribution, trained, ransomed, exploited, monopolized, extorted, squeezed, mystified, robbed; then, at the slightest resistance, the first word of complaint, to be repressed, fined, despised, harassed, tracked, abused, clubbed, disarmed, choked, imprisoned, judged, condemned, shot, deported, sacrificed, sold, betrayed; and, to crown all, mocked, ridiculed, outraged, dishonoured.

That is government; that is its justice; that is its morality.

150 years without Pierre-Joseph Proudhon

Πιοτρ Κροπότκιν: Προς τους νέους

2 Jul 2014

Σε σας τους νέους θέλω να μιλήσω σήμερα. Οι γέροι — εννοώ φυσικά τους γέρους στην καρδιά και το πνεύμα— ας αφήσουν στην άκρη το βιβλιαράκι μου αυτό για να μην κουραστούν διαβάζοντας κάτι που δεν θα τους πει τίποτε.

Υποθέτω ότι είσαι περίπου δεκαοκτώ ή είκοσι χρονών, ότι τελειώνεις με την μαθητεία σου σε μια Τέχνη με τις σπουδές σου, και ότι τώρα βγαίνεις στην ζωή. Φαντάζομαι ότι το πνεύμα σου είναι απαλλαγμένο από τις προλήψεις τις οποίες διάφοροι άνθρωποι προσπάθησαν να σου εμφυσήσουν, ότι δεν φοβάσαι τον διάβολο και ότι δεν δίνεις σημασία στα παραληρήματα των παπάδων και των ιεροκηρύκων.

Υποθέτω ακόμη ότι δεν είσαι ένας από εκείνους τους ανόητους λιμοκοντόρους —θλιβερά προϊόντα μιας κοινωνίας σε παρακμή— που επιδεικνύουν τα γελοία παντελόνια και τις πιθηκίσιες φάτσες τους στους δρόμους, και οι οποίοι ήδη σ’ αυτήν την ηλικία δεν κυριαρχούνται από τίποτε άλλο πέρα από την ακόρεστη επιθυμία για απολαύσεις έναντι οποιουδήποτε τιμήματος… Απεναντίας πιστεύω ότι η καρδιά σου είναι ζωντανή, γι’ αυτό ακριβώς και σου μιλώ.

Ξέρω ότι μπροστά σου ορθώνεται ένα τεράστιο ερωτηματικό. Πολύ συχνά αναρωτιέσαι: «Τι θα γίνω στην ζωή μου;». Είναι γεγονός πως όταν ένας άνθρωπος είναι νέος πιστεύει ότι, έχοντας μάθει μια τέχνη ή σπουδάσει μια επιστήμη για κάποια χρόνια, με έξοδα της κοινωνίας, δεν το έκανε για να γίνει ένα όργανο εκμετάλλευσης. Θα ήταν πολύ διεφθαρμένος και ανήθικος, εάν δεν είχε ποτέ ονειρευτεί πως κάποια μέρα θα χρησιμοποιούσε την ευφυΐα, τις ικανότητες και τις γνώσεις του για να βοηθήσει στην χειραφέτηση εκείνων που σήμερα σέρνονται μέσα στην εξαθλίωση και την αμάθεια.

Είσαι κι εσύ ένας από εκείνους που είχαν ένα τέτοιο όραμα, δεν είναι έτσι; Πολύ καλά! Ας δούμε λοιπόν τι θα κάνεις για να γίνει το όνειρό σου πραγματικότητα.

Δεν ξέρω μέσα σε ποιο κοινωνικό περιβάλλον γεννήθηκες. Πιθανόν, ευνοημένος από την τύχη, να έχεις στρέψει την προσοχή σου στην σπουδή μιας επιστήμης — θα γίνεις γιατρός, δικηγόρος. φιλόλογος ή επιστήμων. ‘Ένας μεγάλος δρόμος ανοίγεται εμπρός σου. Βγαίνεις στον στίβο της ζωής εφοδιασμένος με πλούσιες γνώσεις κι ένα καλλιεργημένο πνεύμα· ή, πιθανότατα, είσαι ένας απλός τεχνίτης με επιστημονική γνώση που περιορίζεται στα λίγα εκείνα που έμαθες στο σχολείο. Έχεις όμως το πλεονέκτημα να ξέρεις από πρώτο χέρι το νόημα μιας ζωής εξαντλητικού μόχθου που αποτελεί την μοίρα του εργάτη της εποχής μας.

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ «ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΥΣ»

Προς τους γιατρούς

Ξετυλίγοντας την σκέψη μας, ας υποθέσουμε κατ’ αρχάς πως έχεις σπουδάσει μια επιστήμη. Ας πούμε ότι μόλις τέλειωσες την ιατρική. Αύριο ένας φτωχοντυμένος άνθρωπος θα έρθει να σε παρακαλέσει να επισκεφτείς μια άρρωστη γυναίκα. Θα σε οδηγήσει σ’ ένα από εκείνα τα σοκάκια που είναι τόσο στενά ώστε όταν σι γείτονες δίνουν τα χέρια σχεδόν αγγίζουν τα κεφάλια των περαστικών. Μπαίνοντας στην αυλή θα σε τυλίξει η μπόχα απ’ την μούχλα και την υγρασία· με το φως ενός φαναριού που τρεμουλιάζει, θ’ ανέβεις δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε θεοβρώμικες σκάλες και να ‘σαι μέσα σ’ ένα σκοτεινό, παγωμένο δωμάτιο όπου θα δεις την άρρωστη ξαπλωμένη πάνω σ’ ένα αχυρόστρωμα και σκεπασμένη με παλιοκούρελα. Γύρω σου μερικά χλωμά, πελιδνά παιδάκια. Τουρτουρίζουν κάτω από τα πανωφόρια τους, θα σε κοιτούν με τα μεγάλα, ορθάνοιχτα μάτια τους. Ο άντρας της άρρωστης όλη του την ζωή δούλευε δώδεκα και δεκατρείς ώρες την ημέρα από ‘δώ κι από ‘κει. Τώρα, εδώ και τρεις μήνες, είναι άνεργος. Το να μένει χωρίς δουλειά, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο για το επάγγελμά του. Συμβαίνει κάθε χρόνο περιοδικά. Αλλά παλιότερα, όταν δεν είχε δουλειά, η γυναίκα του πήγαινε και δούλευε σαν παραδουλεύτρα έπλενε ίσως τα πουκάμισά σου για μερικές πεντάρες την ημέρα. Τώρα όμως, πάνε δυο μήνες που είναι κατάκοιτη και More

Η Κομμούνα του Παρισιού

18 Apr 2014

Η Κομμούνα του Παρισιού έχει γενικά αντιμετωπιστεί, ιδιαίτερα στη μαρξιστική παράδοση, ως η πρώτη σημαντική προλεταριακή πολιτική εξέγερση. Για τον Λένιν, η εμπειρία της Κομμούνας κατέδειξε τη δυνατότητα ενός προσανατολισμένου πολιτικά κινήματος της εργατικής τάξης και την ανάγκη καταστροφής του αστικού κράτους για ν’ αντικατασταθεί, εάν η επανάσταση διαρκούσε, από ένα προλεταριακό κράτος. Υπάρχει, πράγματι, μια κλασική συζήτηση ανάμεσα στη λενινιστική άποψη και τη φιλελεύθερη ερμηνεία της Κομμούνας ή, με πιο γαλλικούς όρους, ανάμεσα στους Γιακωβίνους και τους Προυντονιστές.

Ήταν η Κομμούνα μια διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης των ιδεωδών της δημοκρατίας όταν ήρθαν αντιμέτωπα με τη στρατιωτική ήττα του έθνους και την κατάρρευση της Δεύτερης Αυτοκρατορίας; Ή ήταν, αντίθετα, μια πολιτική επανάσταση που προήγαγε το αίτημα για πολιτική ελευθερία σε μια νέα θεσμική οργάνωση βασισμένη στο σχέδιο μιας εθελοντικής ομοσπονδίας ελεύθερων κοινοτήτων; Τα ενδιαφέροντα της έρευνάς μας είναι κάπως διαφορετικά. Χωρίς να μπορούμε σ’ αυτό το κείμενο ή να επανασυστήσουμε ή να προσπελάσουμε μια τέτοια θεμελιακή συζήτηση, θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή σε άλλα δυνατά ιστορικά νοήματα της Κομμούνας, μερικά από τα οποία είναι γεμάτα σημασία για την κατανόηση του αστικού προβλήματος.

Ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα να εξερευνήσουμε την υπόθεση που ετέθη από τον μεγάλο μαρξιστή φιλόσοφο Henry Lefebvre για την Κομμούνα ως αστική επανάσταση. Αν μια τέτοια ερμηνεία ήταν ορθή, η υπερβολική ώθηση της Κομμούνας πάνω στην πολιτική και την ιδεολογία του εργατικού κινήματος θα μπορούσε να είναι μια ένδειξη της ιστορικής σχέσης που εγκαθιδρύθηκε ανάμεσα στο αστικό πρόβλημα και το κοινωνικό κίνημα, που διατηρεί τον κύριο ρόλο στη διαδικασία της καπιταλιστικής εκβιομηχάνισης. Αντί να είναι μια καθυστερημένη συνέχεια της Γαλλικής Επανάστασης ή της αναγγελίας της επερχόμενης σοσιαλιστικής, η Κομμούνα θα μπορούσε, κάτω από αυτή την οπτική, να θεωρηθεί ως σημείο επαφής ανάμεσα στις αστικές αντιθέσεις και το εμφανιζόμενο εργατικό κίνημα, τόσο στις πιο αρχαϊκές πλευρές της (η επανάσταση των Ξεβράκωτων ενάντια στις αδικίες της εξουσίας) όσο και στα πιο προβλεπτικά του μέλλοντος θέματά της (η αυτοδιαχείριση της κοινωνίας).

Αυτή η θεμελιώδης διάσταση της Κομμούνας, που ο Lefebvre έχει προβάλλει, έχει σε μεγάλο βαθμό απορριφθεί εξ’ αιτίας της πολιτικοποίησης της συζήτησης ανάμεσα στους μαρξιστές και τους φιλελεύθερους σε σχέση με το ιστορικό της νόημα. Ακόμα, η προσεκτική θεώρηση της μελέτης αυτής της διάστασης και η ιστορική μαρτυρία γι’ αυτή θα μπορούσαν ν’ αποδειχθούν εξαιρετικά βοηθητικά στην προσπάθειά μας να ερμηνεύσουμε τις μεταβαλλόμενες σχέσεις ανάμεσα στην πόλη, την κοινωνία και το κράτος.

Oι Kομμουνάροι

Ποιοι ήταν οι Kομμουνάροι. Ποια η κοινωνική σύνθεση της Kομμούνας (commune). Aπό πρώτη ματιά εμφανίζεται να είναι μια εργατική εξέγερση αντίθετα με την εξέγερση του 1848 ή την αντίσταση στο Coup d’ Etat (πραξικόπημα) του 1851. …O κομμουνάρος ήταν ένα μισθωτό πρόσωπο. Και αν οι υπάλληλοι ήταν ακόμα παρόντες μεταξύ των επαναστατών το 1871, τα ελεύθερα επαγγέλματα, οι εισοδηματίες, οι έμποροι, οι υπάλληλοι αριθμούσαν όλοι μαζί μόνο το 16 των ανθρώπων που συνελήφθησαν, ενώ ήταν 27 το 1851.

Οι περισσότεροι κομμουνάροι ήταν χειρώνακτες εργάτες. Αλλά τί είδος εργατών; Eργάτες από βιομηχανικές δραστηριότητες και ιδιαίτερα από τη μεταλλουργία. Όμως, η εικόνα είναι πιο σύνθετη. Μεταξύ των εξεγερμένων η πιο σημαντική ομάδα και η πιο υπεραντιπροσωπευόμενη, σε σχέση με τον ενεργό Παρισινό πληθυσμό ως σύνολο, ήταν οι εργάτες κατασκευών. Αυτοί ήταν οι αντιπρόσωποι της σύγχρονης βιομηχανίας. Εξέφραζαν τη φανταστική αστική ανάπτυξη και τις δραστηριότητες αστικής ανανέωσης στο Παρίσι στη διάρκεια της Δεύτερης Aυτοκρατορίας, κάτω από τη διεύθυνση του Haussmann, ενός από τους πιο φιλόδοξους πολεοδόμους στην ιστορία. …Συνεπώς, αν είναι αλήθεια ότι η μεγάλη πλειοψηφία των κομμουνάρων ήταν εργάτες, οι περισσότεροι δεν ήταν βιομηχανικό προλεταριάτο, αλλά παραδοσιακοί τεχνίτες και εργάτες στις κατασκευές που συνδέονταν με την αστική ανάπτυξη.

Ο Κάρλος Τάιμπο στην Αθήνα

12 Jan 2014

Οι εισηγήσεις από την εκδήλωση με θέμα «Αποανάπτυξη: Εναλλακτική στην κρίση και την καπιταλιστική βαρβαρότητα;» που διοργάνωσαν οι: Εφημερίδα των Συντακτών, Συν Άλλοις, Εκδόσεις των Συναδέλφων [omniatv.com/blog/3820] Ο Κάρλος Τάιμπο, συγγραφέας του Η Πρόταση της Αποανάπτυξης, είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Ανάμεσα στα τελευταία του έργα ξεχωρίζουν τα Δεν είναι όπως μας τα λένε. Μια κριτική της υπαρκτής Ευρωπαϊκής Ένωσης (2004), Μια αναρχική-ελευθεριακή ανθολογία για χρήση των νέων γενιών (2010), Η αποανάπτυξη με απλά λόγια (2011), Το κίνημα 15 Μάη σε εξήντα ερωτήσεις (2011), Ισπανία, ένδοξη χώρα. Μετάβαση, θαύμα και κατάρρευση (2012). Η πρόταση της αποανάπτυξης είναι το πρώτο βιβλίο του που μεταφράζεται στα ελληνικά.
Παρεμβαίνουν οι Γιώργος Κολέμπας και Γιάννης Μπίλλας, συγγραφείς του βιβλίου Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης – τοπικοποίησης

Κροπότκιν: Ένας «αναρχικός πρίγκιπας»

9 Dec 2013

Σαν σήμερα, στις 9 Δεκεμβρίου του 1842, γεννήθηκε ο Πιοτρ Κροπότκιν, από τους σημαντικότερους θεωρητικούς του αναρχικού κινήματος.

Πατέρας του ο πρίγκιπας Αλεξέι Πέτροβιτς Κροπότκιν, αξιωματικός του στρατού του Τσάρου, και μητέρα του η Αικατερίνα Νικολάεβνα Σουλίμα, κόρη στρατηγού με φιλελεύθερες ιδέες για την εποχή της, την οποία όμως ο Κροπότκιν θα χάσει σε νεαρή ηλικία. Ο θάνατός της θα τoν επηρεάσει καθώς ο πατέρας του θα ξαναπαντρευτεί μία αυταρχική γυναίκα και οι σχέσεις τους θα κλονιστούν. Ακολουθώντας την πορεία που ο πατέρας του χάραξε για κείνον, σε ηλικία 15 ετών θα βρεθεί στην επίλεκτη στρατιωτική σχολή, το Σώμα των Πριγκίπων.

Θα επιλέξει να μην υποταχτεί σε κάτι που δεν τον εκφράζει. Διαβάζει πολύ και επιδίδεται στην έκδοση μίας εφημερίδας. Αποφοιτώντας από τη σχολή θα ζητήσει να μετατεθεί σε σύνταγμα της Σιβηρίας. Τα πέντε χρόνια που θα παραμείνει εκεί αφιερώνεται σε γεωγραφικές έρευνες και μελέτες. Όταν θα του προταθεί η θέση του Γραμματέα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας, θα αρνηθεί. Το ίδιο θα κάνει και αργότερα. Θα απαρνηθεί όσους τίτλους του προτάθηκαν θέλοντας να αφιερώσει τη ζωή του στον αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη. Κι αυτό θα είναι η αρχή της αναρχικής πορείας του.

АНАТОЛИЙ ВАСИЛЬЕВИЧ ЛУНАЧАРСКИЙ

23 Nov 2013

Л. Троцкий
За последнее десятилетие политические события развели нас в разные лагери, так что за судьбой Луначарского я мог следить только по газетам. Но были годы, когда нас связывали тесные политические связи, и когда личные отношения, не отличаясь интимностью, носили очень дружественный характер.

Луначарский был на четыре-пять лет моложе Ленина и почти на столько же старше меня. Незначительная сама по себе разница в возрасте означала, однако, принадлежность к двум революционным поколениям. Войдя в политическую жизнь гимназистом в Киеве, Луначарский стоял еще под влиянием последних раскатов террористической борьбы народовольцев против царизма. Для моих более тесных современников борьба народовольцев были уже только преданием.

Со школьной скамьи Луначарский поражал разносторонней талантливостью. Он писал, разумеется, стихи, легко схватывал философские идеи, прекрасно читал на студенческих вечеринках, был незаурядным оратором, и на его писательской палитре не было недостатка в красках. Двадцатилетним юношей он способен был читать доклады о Ницше, сражаться по поводу категорического императива, защищать теорию ценности Маркса и сопоставлять Софокла с Шекспиром. Его исключительная даровитость органически сочеталась в нем с расточительным дилетантизмом дворянской интеллигенции, который наивысшее свое публицистическое выражение нашел некогда в лице Александра Герцена. More

Bloody Rosa

18 Oct 2013

Rosa Luxemburg, (1871-1919)

Born on March 5th, 1871 in Zamoshc of Congress Poland, Rosa Luxemburg was born into a Jewish family, the youngest of five children. In 1889, at 18 years old, Luxemburg’s revolutionary agitation forced her to move to Zürich, Switzerland, to escape imprisonment. While in Zürich, Luxemburg continued her revolutionary activities from abroad, while studying political economy and law; receiving her doctorate in 1898. She met with many Russian Social Democrats (at a time before the R.S.D.L.P. split); among them the leading members of the party: Georgy Plekhanov and Pavel Axelrod. It was not long before Luxemburg voiced sharp theoretical differences with the Russian party, primarily over the issue of Polish self-determination: Luxemburg believed that self-determination weakened the international Socialist movement, and helped only the bourgeoisie to strengthen their rule over newly independent nations. Luxemburg split with both the Russian and Polish Socialist Party over this issue, who believed in the rights of Russian national minorities to self-determination. In opposition, Luxemburg helped create the Polish Social Democratic Party.

During this time Luxemburg met her life-long companion Leo Jogiches, who was head of the Polish Socialist Party. While Luxemburg was the speaker and theoretician of the party, Jogiches complimented her as the organiser of the party. The two developed an intense personal and political relationship throughout the rest of their lives.<
More

Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ

21 Feb 2013

…Φοβάμαι,
μήπως οι πομπές
τα μαυσωλεία,
τα προσκυνήματα
η διαδικασία η τυπική,
πνίξουνε μ΄ ευχέλαια γελοία
την απλότητα
τη λενινιστική.
“Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκυ”